Niebo w listopadzie: W tym miesiącu Wenus przestanie być królową nieba. Władzę przejmą Mars i  Jowisz. Czeka nas również spektakl spadających meteorów z  roju Leonidów. Przegląd ciekawych zjawisk zacznijmy jednak od  najbliższego nam Księżyca, którego pełnia (tarcza całkowicie oświetlona) będzie miała miejsce 2 listopada o  godzinie 20:14, ostatnia kwadra Księżyca (oświetlona lewa połowa tarczy) nastąpi 9  listopada o  godzinie  16:56, nów Księżyca (tarcza niewidoczna) 16 listopada o  20:14, a  pierwsza kwadra (oświetlona prawa połowa tarczy) nastąpi 24  listopada o  godzinie 22:39. Nasz naturalny satelita znajdzie się najbliżej Ziemi 7 listopada o godzinie 8:31, zaś najdalej nas 22 listopada o 21:08. Listopad to zły miesiąc na obserwacje Merkurego, ponieważ będzie się on znajdować zbyt blisko Słońca i pozostanie niewidoczny (gwiazdozbiór Panny). Wenus przestanie być królową porannego nieba. W tym miesiącu znajdować się będzie z dnia na dzień coraz niżej nad południowo-wschodnim horyzontem (gwiazdozbiór Panny). Obserwacje planety warto przeprowadzić w pierwszej połowie listopada, ponieważ w drugiej połowie Wenus może już nie być widoczna. Mimo iż jej blask będzie bardzo duży, to jednak planeta będzie się wyłaniać zza horyzontu, gdy niebo będzie już rozjaśnione. 15 listopada istnieje szansa na zobaczenie spotkania Wenus z Księżycem, ale obserwacje możliwe będą tylko na otwartej przestrzeni, gdzie widoczna będzie linia horyzontu. Władcą nocy stanie się Mars, który widoczny będzie przez cały listopad w drugiej połowie nocy. Wyłaniać się będzie zza wschodniego horyzontu, a do wschodu Słońca znajdzie się wysoko na niebie południowym (gwiazdozbiór Raka). Fantastyczny spektakl zapowiada się w nocy z 8 na 9 listopada, kiedy do Marsa dołączy Księżyc tuż przed ostatnią kwadrą. Jowisz nadal widoczny będzie w pierwszej połowie nocy między niebem południowym a zachodnim (gwiazdozbiór Koziorożca). Wieczorem 23 listopada zbliży się do niego Księżyc w pierwszej kwadrze. Poprawią się warunki widoczności Saturna, którego podziwiać będzie można w drugiej połowie nocy między wschodnim i południowo-wschodnim niebem (gwiazdozbiór Panny). 12 i 13 listopada do Saturna dołączy Księżyc. Uran widoczny będzie w pierwszej połowie nocy (gwiazdozbiór Wodnika), zaś Neptuna trzeba szukać w pobliżu Jowisza (gwiazdozbiór Koziorożca). Planety karłowatej Pluton nie można będzie zobaczyć, ponieważ znajduje się na niebie zbyt blisko Słońca (gwiazdozbiór Strzelca). Warto jeszcze wspomnieć nieco o meteorach, czyli spadających gwiazdach. Meteory z roju Leonidów, związane z kometą 55P/Tempel-Tuttle w największych ilościach spodziewane są wieczorem 17 listopada, a także w nocy z 17 na 18 listopada. Aby zobaczyć meteory należy przez dłuższy czas spoglądać nad wschodni horyzont w kierunku gwiazdozbioru Lwa. Źródło: www.twojapogoda.pl

Niebo w roku 2009

2009 rok został oficjalnie ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Astronomii, dlatego w ciągu następnych 12 miesięcy powinniśmy jeszcze częściej spoglądać na niebo i poznawać jego tajemnice. W nowym roku czeka na wiele ciekawych zjawisk, w tym kilka takich, których nie można przegapić. Zacznijmy od dat rozpoczynania się poszczególnych pór roku. Wiosnę powitamy 20 marca o godzinie 12:43. Trzy miesiące później rozpocznie się najbardziej lubiana pora roku, czyli lato, co nastąpi 21 czerwca o godzinie 7:45. Najbardziej kolorową porę roku przywitamy 22 września o 23:18. Najkrótsza i najbardziej biała pora roku zacznie się 21 grudnia o godzinie 18:46. Najbardziej emocjonującymi zjawiskami jak każdego roku są zaćmienia. Niestety w 2009 roku nie zobaczymy w Polsce zaćmienia Słońca, chociaż te pojawią się na świecie aż dwukrotnie. Najpierw 26 stycznia w rejonie Oceanu Indyjskiego, a następnie 22 lipca na wschodzie i południu Azji oraz na zachodzie Oceanii. Te drugie zaćmienie będzie najdłuższym od początku tego wieku. Najbardziej uprzywilejowani będą mieszkańcy południowo-wschodniej Azji, który zobaczą w ciągu 7 miesięcy aż dwa zaćmienia Słońca. W Polsce będziemy za to mogli zachwycać się aż trzema z czterech zaćmień Księżyca. Najbliższe już 9 lutego i będzie to zaćmienie częściowe półcieniowe podczas wschodu Księżyca. Zaćmienia półcieniowego 7 lipca nie zobaczymy. Jednak miesiąc później, 6 sierpnia, będziemy mogli zobaczyć jak Księżyc wchodzi w ziemski cień. Na najbardziej emocjonujące zaćmienie częściowe poczekamy do 31 grudnia. W sylwestrowy wieczór południowa część Księżyca pogrąży się w cieniu. Spośród najjaśniejszych i najciekawszych planet najlepiej zapolować na Wenus i Merkurego. Ta pierwsza planeta najlepiej widoczna będzie około 10 lutego po zachodzie Słońca i około 20 sierpnia przed wschodem Słońca, gdyż właśnie wtedy będzie się znajdować najwyżej nad horyzontem. Merkurego najłatwiej będzie zobaczyć na niebie wieczornym około 25 kwietnia, zaś przed świtem około 5 października. W tym roku zobaczymy trzykrotne zbliżanie się do siebie Jowisza i Neptuna, które nastąpi 25 maja, 13 lipca i 20 grudnia, po raz pierwszy od 38 lat. W 2009 roku na niebie pojawi się 39 komet, ale tylko komety C/2007 N3 (Lulin) i 22P/Kopff będą na tyle jasne, że będzie je można zobaczyć przez lornetkę. Pierwszą z nich można będzie w Polsce obserwować w drugiej połowie lutego, zaś drugą kometę w sierpniu. Nie oczekujemy w tym roku pojawienia się żadnej spektakularnej komety, przynajmniej takiej, która została odkryta. Na niebie pojawią się też spadające gwiazdy, czyli meteory. Kwadrantydy maksimum osiągną 4 stycznia (ok. 120 zjawisk na godzinę), Lirydy 22 kwietnia (15 na godzinę), Akwarydy 6 maja (60 na godzinę), Południowe Akwarydy 28 lipca (20 na godzinę), Perseidy 13 sierpnia (110 na godzinę), Orionidy 21 października (20 na godzinę), Leonidy 18 listopada (100 na godzinę), Geminidy 14 grudnia (120 na godzinę). Czekają nas również zakrycia gwiazd przez Księżyc. Najciekawsze z nich to oczywiście zakrycia Plejad wieczorem 7 stycznia, wieczorem 30 marca i w nocy z 17 na 18 lipca. Księżyc zakryje i odkryje też najjaśniejszą gwiazdę Skorpiona późnym wieczorem 10 maja i późnym popołudniem 21 października. W 2009 roku będziemy obchodzili okrągłe rocznice ważnych historycznych wydarzeń. 20 lipca świętować będziemy 40. rocznicę pierwszego lądowania człowieka na Księżycu. W świecie podboju kosmosu dojdzie do ciekawych wydarzeń. 4 lutego sonda Dawn, której celem jest orbita planetoidy Westa, zbliży się na odległość 500 kilometrów do Marsa. 6 marca na orbitę zostanie wyniesiony fotometr Kepler'a, którego zadaniem będzie poszukiwanie planet podobnych do Ziemi w innych Układach Słonecznych. 24 kwietnia wystartuje sonda Lunar Reconnaissance Orbiter, której celem będzie badanie Księżyca pod kątem przyszłych wypraw załogowych. 29 września sonda MESSENGER po raz trzeci i ostatni zbliży się do Merkurego. 2 listopada wyniesiony na orbitę zostanie teleskop WISE, który wykona w podczerwieni zdjęcia Układu Słonecznego, Drogi Mlecznej i Wszechświata. W misje na Międzynarodową Stację Kosmiczną wybiorą się w marcu prom Discovery, w maju Endeavour, w lipcu lub sierpniu Atlantis, w październiku Discovery, a w grudniu Endeavour. Natomiast na pojedynczą misję naprawczą do Teleskopu Hubble'a uda się w maju prom Atlantis. W nowym roku warto więc spoglądać w niebo i mieć nadzieję, że pogoda jednak na to pozwoli. www.twojapogoda.pl

     Wiosenne niebo będzie niewątpliwie należeć do Wenus i Saturna. Przegląd zjawisk rozpoczynamy od astronomicznej wiosny, która zacznie się kiedy Słońce wstąpi 20 marca o godzinie 12:44 w punkt Barana. Teraz nieco o  fazach Księżyca, którego pierwsza kwadra (oświetlona prawa połowa tarczy) nastąpi 4 marca o godzinie 8:46, pełnia Księżyca (tarcza całkowicie oświetlona) będzie miała miejsce 11 marca o godzinie 3:38, ostatnia kwadra Księżyca (oświetlona lewa połowa tarczy) nastąpi 18 marca o godzinie 18:47, a nów Księżyca (tarcza niewidoczna) 26 marca o 17:06. Nasz naturalny satelita znajdzie się najbliżej Ziemi 7 marca o godzinie 16:08, zaś najdalej nas 19 marca o godzinie 14:17. Teraz czas na planety. W marcu na niebie nie zobaczymy Merkurego, ponieważ będzie się znajdować zbyt blisko Słońca. Nadal najciekawszym obiektem wieczornego nieba pozostanie Wenus. Z biegiem dni będzie ją można dostrzec coraz niżej nad zachodnim horyzontem (gwiazdozbiór Ryb). Pod koniec miesiąca znikać będzie za horyzontem zanim jeszcze zapadnie zmrok. Mamy więc ostatnią szansę, aby podziwiać boginię zimowego nieba. Mars przez cały marzec pozostanie niewidoczny, gdyż będzie się wyłaniać zza horyzontu razem ze Słońcem (gwiazdozbiór Koziorożca). Nieznacznie lepiej będzie w przypadku Jowisza, którego po dwumiesięcznej przerwie będziemy mogli zobaczyć bardzo nisko nad południowo-wschodnim horyzontem (gwiazdozbiór Koziorożca). Obserwacje możliwe będą tylko z dala od zabudowań, ponieważ planeta niemal będzie dotykać linii horyzontu krótko przed wschodem Słońca. Musimy się liczyć z tym, że Jowisza nie zobaczymy, bo przeszkodzić nam w tym może jasność nieba. Najlepszym momentem do obserwacji będzie 22 i 23 marca, kiedy o świcie do Jowisza dołączy Księżyc. Saturn nadal widoczny jest przez całą noc. W pierwszej jej połowie zobaczymy go nad niebie południowo-wschodnim i południowym, zaś w drugiej części nocy na niebie południowo-zachodnim i zachodnim (gwiazdozbiór Lwa). 8 marca Saturn znajdzie się w opozycji do Słońca, a więc osiągnie maksymalną jasność i punktualnie o północy znajdować się będzie wysoko nad południowym horyzontem. W nocy z 10 na 11 marca dołączy do niego Księżyc w pełni, więc zapowiada się prawdziwa gratka dla obserwatorów nieba. Uran będzie w marcu niewidoczny z powodu bliskości Słońca (gwiazdozbiór Wodnika), natomiast Neptuna będzie można zaobserwować pod koniec miesiąca niemal na linii horyzontu między wschodnim a południowo-wschodnim niebem (gwiazdozbiór Koziorożca). Tak jak w przypadku Jowisza zobaczenie go będzie bardzo trudne z uwagi na jasne niebo chwilę przed wschodem Słońca. 23 marca do Neptuna dołączy Księżyc. Pluton widoczny jest dość wysoko nad południowo-wschodnim i południowym niebem w drugiej połowie nocy (gwiazdozbiór Strzelca). Ciekawym zjawiskiem będzie zakrycie Plejad przez Księżyc, co nastąpi 30 marca po południu, ale stanie się to za dnia, więc z obserwacji gołym okiem nic nie wyjdzie. Około 24 marca będziemy mogli zobaczyć jedno z maksimów aktywności roju Wirginid. Ze względu na to, że radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Panny, to "spadające" gwiazdy będziemy mogli zaobserwować przez całą noc od południowo-wschodniego po południowo-zachodnie niebo.

Powrót do fizyki >>